Πως η διατροφή συνδέεται με την ψυχολογία

   Η ψυχολογία έχει να κάνει με την ψυχική υγεία του ατόμου. Αυτό στην ουσία σχετίζεται με την αυτό- πραγμάτωση του ανθρώπου, την παραγωγικότητα, την κοινωνική συναναστροφή και τη συναισθηματική του ευεξία. Ψυχική υγεία ονομάζουμε την κατάσταση κατά την οποία το άτομο δεν παρουσιάζει κάποια διαταραχή και παράλληλα είναι ικανό να ζει και να εργάζεται μέσα σε μια κοινωνία, προκειμένου να ικανοποιεί τις προσωπικές του ανάγκες, χωρίς να εξαρτάται από τους άλλους. Αντίστοιχα, η διατροφή περιέχει την τροφή, την πείνα, τη συναισθηματική ικανοποίηση αλλά και τη σωματική. Ως ανάγκη, η διατροφή ενέχει την ανάγκη της σίτισης. Ας δούμε λοιπόν, πώς η διατροφή και η ψυχολογία μπορεί να συνδέονται και τι γίνεται με την ‘πείνα’.

Η ψυχολογία του ανθρώπου πολλές φορές μπορεί να επηρεαστεί από την πείνα.

   Λέγοντας ‘‘πείνα’’ εννοούμε τόσο τη συναισθηματική όσο και τη σωματική. Η πρώτη χαρακτηρίζεται από τα εξής: εμφανίζεται ξαφνικά, είναι επείγουσα ανάγκη προς επίλυση, εστιάζει σε συγκεκριμένα τρόφιμα και οδηγεί σε ενοχές και ντροπή. Από την άλλη, η σωματική πείνα εμφανίζεται σταδιακά, δε σχετίζεται με συγκεκριμένες τροφές και οδηγεί σε αίσθημα ικανοποίησης. Με βάση τα παραπάνω, οι άνθρωποι μπορεί να οδηγηθούν σε κάποια διατροφική διαταραχή αν υπάρξει διαστρέβλωση της πραγματικότητας σχετικά με την ύπαρξη σωματικής ή συναισθηματικής πείνας. Διάφοροι παράγοντες μπορούν να εντείνουν αυτή την κατάσταση. Τέτοιοι είναι οι πολιτισμικοί παράγοντες, η μόδα, η οικογένεια, η εικόνα σώματος και η αντικειμενοποίηση του σώματος.

Ας δούμε το ρόλο που παίζει η επίδραση της οικογένειας. Η τελευταία μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη διατροφικής διαταραχής μέσα από συμπεριφορές και σχόλια. Τα άμεσα αρνητικά σχόλια για την εμφάνιση ενός μέλους της οικογένειας, ενδέχεται να δημιουργήσουν απογοήτευση, ντροπή, ενοχές, ανασφάλεια και αίσθημα απόρριψης. Ακόμη, όταν το οικογενειακό περιβάλλον λειτουργεί υπέρ- προστατευτικά αυτό μπορεί να οδηγήσει αργότερα και σε υπερβολικό έλεγχο της εικόνας του ατόμου από τον ίδιο του τον εαυτό. Συνήθως, οι γονείς που είναι πολύ προστατευτικοί με τα παιδιά τους, έχουν την τάση να ασκούν υπερβολικό έλεγχο και στην ενήλικη ζωή των παιδιών τους.

   Ένας ακόμη παράγοντας που σχετίζεται με την οικογένεια, είναι τα βιώματα των γονιών. Είναι σημαντικό, οι γονείς να λάβουν υπόψη τους, αν οι ίδιοι έχουν περάσει από κάποια διατροφική διαταραχή, αν έχουν υποστεί πίεση όσον αφορά το φαγητό ή τέλος, αν έχουν γίνει δέκτες αρνητικών σχολίων για την εμφάνιση τους. Αν έστω και ένα από αυτά τους έχει συμβεί, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, την ίδια στάση να αποκτήσουν απέναντι στα παιδιά τους. Όχι απαραίτητα ηθελημένα, ακόμη και άθελα τους οι γονείς μπορεί να γίνουν επικριτικοί απέναντι στα παιδία τους, γιατί πολύ απλά αυτό έμαθαν ως ‘φυσιολογική’ συμπεριφορά.

   Στο σημείο αυτό, θα μιλήσουμε για το συναισθηματικό δεσμό μεταξύ παιδιών και φροντιστών. Ο δεσμός αυτός αναφέρεται στη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ παιδιών και φροντιστών κατά το πρώτο διάστημα της ζωής του παιδιού, όταν αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τους φροντιστές του. Ακριβώς επειδή υπάρχει αυτή η αναπόφευκτη εξάρτηση, είναι απαραίτητο να αναπτύσσεται ένας ασφαλής δεσμός. Αυτός επιτυγχάνεται με τη συνεχή υποστήριξη των φροντιστών στα παιδιά και με τη δημιουργία μιας υγιούς εικόνας για το άτομο του κάθε παιδιού.

   Αν έχετε παρατηρήσει κάποια αλλαγή στην εμφάνιση του παιδιού σας, αν νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά διατροφικά, το σημαντικό είναι να είστε δίπλα στο παιδί σας. Αυτό μπορείτε να το πετύχετε με συζήτηση, αποδοχή και ενεργητική ακρόαση. Οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να συγκαλυφθούν κάτω από άλλα συναισθήματα ή ζητήματα, γι’ αυτό απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.